“Ζαριά στο πιθάρι” του Αχιλλέα Κατσαρού
Η “Ζαριά στο πιθάρι” του Αχιλλέα Κατσαρού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θράκα είναι μια ποιητική συλλογή που με κάλεσε να κάνω ένα παράδοξο ταξίδι σε τόπους μακρινούς, Deadhorse-Αλάσκα, Ιερουσαλήμ, Λίμα-Περού, Ηράκλειο-Κρήτη.
Διαβάζοντας τα ποιήματα του Κατσαρού θέλησα να χρησιμοποιήσω το google για να αναζητήσω πληροφορίες για τους τόπους, στους οποίους αναφέρεται. Σημαντικά γεωγραφικά, ιστορικά, θρησκευτικά και πολιτικά στοιχεία ξεκλειδώνουν ίσως την ποίηση του. Οι αναφορές για τους τόπους περιγραφικές και ιδιαίτερα κατατοπιστικές “Το πρώτο πράγμα, ξένε, σε τούτο τον τόπο είναι να καθαρίσεις το χιόνι”(Deadhorse-Αλάσκα), “Έξω από το τείχος βρίσκεις ένα γουδοχέρι” (Ιερουσαλήμ), “Ο ελεύθερος θα είναι μια έννοια σε υψίπεδα” (Λίμα-Περού), “Είμαι ο Μινώταυρος/ Αγνοώ την ταυτότητα των προγόνων/ Είμαι η πατρίδα που δεν θα έχεις” (Ηράκλειο-Κρήτη).
Μια ποίηση άλλοτε γραμμένη σε πεζό κι άλλοτε σε ελεύθερο στίχο-κι ας υποστηρίζει ο Κατσαρός “Δεν ανήκω σε καμία καθαρή ποίηση”- μου έκλεισε το φως και με βύθισε μέσα στο σκοτάδι. Μύρισα την σκόνη και το αίμα, ένιωσα τον φόβο και τον πόνο “Και πόσο γευστικό είναι το αίμα των πληγών μας”, “άγγιξε την κόλαση σου λέω”.
Ζοφερός λόγος, που με έκανε να συμφωνήσω “Με λένε Άδη και γυρνάω από σαλόνι σε σαλόνι κι από καρέκλα σε καρέκλα”. Μονάχα στο τελευταίο του ποίημα είδα ξανά το φως, και φρέσκος αέρας μπήκε ξανά στα πνευμόνια μου “Μυρίζω τον καφέ σου, τον Υάκινθο της κρητικής γης”. Η αίσθηση αυτή της γέννησης μέσα από ένα ποίημα “Εννιά μήνες/ Μετά βγαίνεις στον κόσμο […]” είναι σχεδόν λυτρωτική, ωστόσο δεν κρατά πολύ. Στον ίδιο και στον επόμενο στίχο ο ποιητής μάλλον εμμονικά επιστρέφει στη ματαιότητα αυτού του κόσμου και υπενθυμίζει το τέλος του ταξιδιού-κοινό για όλους “[…] και δεν ξέρεις τι είσαι/ Μέχρι να επιστρέψεις στο μνήμα/ Αυτή ίσως είναι η μόνη κτήση μας “.
Ακόμα κι αν δεν ήμουν πάντα έτοιμη για ένα ταξίδι, ακόμα κι αν δεν στεκόμουν στα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του Κατσαρού, κι έσκυβα μόνο στα παιχνιδίσματα και την εικονοποιία των στίχων του “Οι λέξεις πάντοτε θα χορεύουν”, “τότε θα δεις τις στρατιές των αγίων να κατεβαίνουν στην παραλία δίπλα στο μεγάλο ψάρι και να τρώνε όση οδύνη θα έχει απομείνει στην ζάχαρη της κόψης “, γρήγορα πάλι θα έψαχνα “εθνικότητες, τοπογραφίες και βυθούς”.
Η “ζαριά στο πιθάρι” είναι ένα ταξίδι στα τέσσερα μήκη και πλάτη του κόσμου, όπου διαπίστωσα για άλλη μια φορά ότι “Σαν να ‘χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου” (Παπαδιαμάντης, Το μοιρολόγι της φώκιας).