Μια μέρα συνάντησα κάπου τον Θούκη-για τους λίγους Θούκης-για τους πολλούς Θουκυδίδης και μου πέταξε στα μούτρα “μέγα το της θαλάσσης κράτος” κι έφυγε. Και τι πάει να πει αυτό; Μεγάλη η δύναμη της θάλασσας; Ή μπράβο τελικά στη δύναμη που κυριαρχεί στη θάλασσα; Με τα πολλά και με τα λίγα εγώ δεν ήξερα τι να το κάνω. Ούτε να το κρατήσω ήθελα, μα ούτε και να το πετάξω.
Δεν ξέρω πολλά για τη θάλασσα. Ίσως ότι είναι μια ανεξάντλητη πηγή. Ίσως ότι κουνάει και ταρακουνάει τα πράματα στην εθνική και διεθνή οικονομία. Ίσως ότι είναι μέσο διάδοσης του πολιτισμού. Ίσως ότι ασκεί κάποια επίδραση στον άνθρωπο. Ίσως να του χαρίζει αντοχή, ισχυρή θέληση, γαλήνη, ονειροπόληση, ελευθερία, αγωνιστικότητα. Ίσως πάλι να τον κάνει τραχύ, ασταθή και ευμετάβλητο. Ίσως και να είναι συνώνυμη της Ελλάδας.
Οι διεθνείς ανταγωνισμοί στη θάλασσα είναι δείγμα της σπουδαιότητάς της. Τα κράτη που δεν τα αφήνουν να κυριαρχήσουν πάνω της έχουν δυστυχία. Πολιτικά και διπλωματικά αδύναμα περιμένουν ή έχουν πόλεμο.
Classic no 1: Η Ελλάδα είναι μία πλούσια χώρα σε πηγές.
Classic no 2: Χρειάζεται να αξιοποιηθούν.
Για να γίνει τούτο είναι απαραίτητη η ύπαρξη εργατικού δυναμικού (πολλοί άνεργοι μαζωχτήκαμε), κεφαλαίου, ειρήνης, ελευθερίας και ομαλού πολιτικού βίου. Η οικονομία της Ελλάδας είναι συνάρτηση τεσσάρων παραγόντων: θάλασσας, γης, κεφαλαίου και εργασίας. Ο επιτυχής συνδυασμός των παραγόντων αυτών οδηγεί με φιλολογική ακρίβεια και κάθε επιφύλαξη -μαθηματικά δεν ξέρω, ποτέ δεν έμαθα- στο μάτσο. Μάλλον για τους άλλους. Για εμάς κρεμμυδόψωμο.
Classic no 3: Η υλική ανάπτυξη είναι προϋπόθεση πνευματικής προόδου.
Όλα αυτά δε συμβαίνουν κι δε θα συμβούν, γιατί πολύ απλά κι ωραία οι λίγοι εκμεταλλεύονται τους πολλούς. Αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει.
Και επειδή δεν ξέρω πώς να κλείσω αυτήν την κλασικούρα, θα πω άλλο ένα κλασικό. Η Ελλάδα δεν είναι φτωχή. Η αντίληψη αυτή καλλιεργήθηκε γιατί έτσι συμφέρει. Απ΄ ό,τι δείχνουν τα πράματα μέχρι τώρα θα επιζήσουμε, αλλά δεν θα ζήσουμε.
Γιατί;
Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή-
φωνή που μπαίνει
μες στην καρδιά και την συγκινεί
και την ευφραίνει.
Καβάφης, Αποκηρυγμένα, Ίκαρος 1983
ολόκληρο το τεύχος εδώ:https://issuu.com/together43/docs/together_14_web
Ελένη Γκόρα