“Ο περίπατος του Αριστοτέλη”: Μια διασκευή για παιδιά από τον Ζήση Παπαϊωάννου

Ο περίπατος του Αριστοτέλη-Mια ιστορία από τη ζωή του σπουδαίου φιλοσόφου

Ο περίπατος του Αριστοτέλη-Mια ιστορία από τη ζωή του σπουδαίου φιλοσόφου είναι μια διασκευή από τον Ζήση Παπαϊωάννου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Kaktos kids σε εικονογράφηση του David Galih και ανήκει στη σειρά Τα παιδιά διαβάζουν τους αρχαίους. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης πρόκειται να γίνει μια ανασκόπηση στα βασικά βιογραφικά στοιχεία του Αριστοτέλη, ενώ παράλληλα αναμένεται να επισημανθούν τα σημεία εκείνα τα οποία επεξηγούνται στο βιβλίο με απλό και κατανοητό τρόπο για τις μικρές αναγνώστριες και τους μικρούς αναγνώστες.

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.Χ. στα Στάγειρα της Χαλκιδικής μια περιοχή με δεσμούς με τη Μακεδονία. Ο πατέρας του Αριστοτέλη ήταν ο Νικόμαχος, ο οποίος ήταν προσωπικός γιατρός του Μακεδόνα Βασιλιά Αμύντα Γ’. Σε ηλικία 17 ετών ο νεαρός τότε Αριστοτέλης επισκέφτηκε την Αθήνα για σπουδές και εντάχθηκε στη σχολή του Πλάτωνα την Ακαδημία.

“Πήρε τις πρώτες του γνώσεις από τον δάσκαλό του, τον Πλάτωνα.”

Έπειτα, ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε την Αθήνα. Στην απόφασή του αυτή πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι στην πόλη ήκμαζε μια αντιμακεδονική πολιτική, η οποία ενισχυόταν από την επεκτατική πολιτική του Φιλίππου. Ο Αριστοτέλης βρέθηκε στην Άσσο της Τρωάδας και έπειτα στη Λέσβο. Το 334 π.Χ. μετά από πρόσκληση του Φιλίππου βρέθηκε στην Αυλή της Μακεδονίας για να διδάξει τον Αλέξανδρο. Το καλοκαίρι του 336 π.Χ. ο Φίλιππος δολοφονήθηκε σε ένα θέατρο κατά τη διάρκεια της τελετής των γάμων μιας από τις κόρες του. Ο Αλέξανδρος ανέβηκε στον θρόνο σε ηλικία μόλις 20 ετών.

Η Περιπατική Σχολή του Αριστοτέλη

Το 335 π.Χ. ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε τη Μακεδονία και επέστρεψε στην Αθήνα, όπου έλαβε την απόφαση να ιδρύσει τη δική του σχολή, η οποία ονομάστηκε “Λύκειο”, γιατί βρισκόταν κοντά στο ιερό του Λυκείου Απόλλωνα. Η σχολή του Αριστοτέλη ονομάστηκε και “Περίπατος”, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο δάσκαλος συνήθιζε να διδάσκει περπατώντας κάτω από την τοξωτή στοά του κήπου.

“Έτσι καθώς περπατούσαν οι μικροί μαθητές και έκαναν τον περίπατο μαθαίνοντας από τον δάσκαλό τους, από πάνω τους πετούσαν πουλιά […], ηλιαχτίδες χόρευαν ανάμεσα στα κλαδιά και τους έλουζαν με φως, το φως της γνώσης και της επιστήμης.”

Τα δύσκολα μαθήματα γίνονταν το πρωί, τα εωθινά. Εκείνα πάλι που προορίζονταν για ένα ευρύτερο κύκλο ακροατών, το απόγευμα.

“Ένα νεαρό παιδί που διψούσε για γνώση ρωτάει τον Αριστοτέλη “εωθινός ή δειλινός;”, δηλαδή “πρωινός ή απογευματινός;”

Εκτός από τα μαθήματα ο Αριστοτέλης ανέπτυξε μια έντονη δραστηριότητα έρευνας και συλλογής τεκμηρίων για τις ανάγκες της οποίας οργανώθηκε η πρώτη αξιόλογη βιβλιοθήκη του ελληνικού κόσμου.

“Σε αυτή την πελώρια βιβλιοθήκη έδινε μεγάλη σημασία ο δάσκαλος Αριστοτέλης. Οι μαθητές περπατούσαν και ο Αριστοτέλης έβγαζε αντικείμενα από τα ράφια της βιβλιοθήκης του, κι έτσι γινόταν το μάθημα ζωντανό και γεμάτο εικόνες. Ένα μάθημα βιωματικό που το ζούσες περπατώντας.”

Ο Αριστοτέλης διήθυνε τη σχολή του 13 χρόνια, ώσπου η πολιτική αμάρτησε εναντίον της επιστήμης. Ο θάνατος του Μέγα Αλέξανδρου εξαπόλυσε μια καινούρια αντιμακεδονική κίνηση, που χτύπησε και τον Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης έφυγε για την Χαλκίδα το 323 π.Χ. και πέθανε το 322 π.Χ. από μια στομαχική πάθηση.

Η Λογοτεχνική παραγωγή του Αριστοτέλη

Από την πλούσια λογοτεχνική παραγωγή του Αριστοτέλη έχουν διασωθεί ορισμένα έργα. Τα έργα του χωρίζονται σε δυο τύπους, τους εσωτερικούς ή ακροαματικούς λόγους, οι οποίοι με την πάροδο του χρόνου εμπλουτίζονταν και προορίζονταν για εσωτερική χρήση της σχολής του και κυκλοφορούσαν μεταξύ των μαθητών και τους εξωτερικούς λόγους, οι οποίοι απευθύνονταν σε ένα κοινό εκτός του περιπάτου.

Ο Αριστοτέλης στα διάφορα έργα του ασχολήθηκε με θέματα όπως την πλατωνική θεματική, τα ηθικοπολιτικά, τη λογοτεχνία, τη ρητορική, τη φιλοσοφία και τις φυσικές επιστήμες (αστρονομία, βιολογία, ιατρική).

Την έγκριτη φιλοσοφική και επιστημονική κληρονομιά του Αριστοτέλη αξιοποίησε ο μαθητής του Θεόφραστος, ο οποίος είχε αναλάβει τη διεύθυνση της σχολής ήδη από το 323 π.Χ., όταν ο δάσκαλός του εγκατέλειψε την Αθήνα.

“Αυτός μια μέρα θα γίνει συνεχιστής μου!”

Άλλοι μαθητές της Περιπατικής Σχολής ήταν ο Στράτων ο Λαμψακηνός, ο Αριστόξενος ο Ταραντίνος και ο Δικαίαρχος ο Μεσσήνιος.

Η προσφορά του Αριστοτέλη

Ο Αριστοτέλης μέσω του έργου του καλλιέργησε με εντυπωσιακή επιτυχία πολλούς επιμέρους φιλοσοφικούς και επιστημονικούς κλάδους. Έτσι σήμερα μπορούμε να πούμε ότι ο βασιλιάς της φιλοσοφίας και της επιστήμης ήταν παιδαγωγός του μελλοντικού βασιλιά της Οικουμένης.

“Ο Αριστοτέλης είχε μαθητή έναν νεαρό που τον λέγανε Αλέξανδρο, και θα γινόταν μεγάλος και τρανός…Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία!”.

Και κάπως έτσι κλείνει η διασκευή του Ζήση Παπαϊωάννου για την Περιπατική σχολή του Αριστοτέλη. Μέσα από αυτή την ιστορία τα παιδιά αναμένεται να διδαχθούν ποιος ήταν ο Αριστοτέλης, σε ποιον μαθήτευσε, πού ίδρυσε τη σχολή του και τι σήμαινε το όνομα της σχολής του, τι δίδασκε, πώς δίδασκε, ποιους εκπαιδευτικούς τρόπους και ποια εκπαιδευτικά μέσα και υλικά χρησιμοποιούσε και ποιοι ήταν οι δυο πιο γνωστοί μαθητές του. Μετά την ολοκλήρωση της διασκευής ακολουθούν και ορισμένες προτεινόμενες δραστηριότητες, καθώς κι ένα qr code, το οποίο αν σκαναριστεί μέσω κινητού τηλεφώνου ή τάμπλετ οι μικρές φίλες και οι μικροί φίλοι μπορούν να ακούσουν την αφήγηση του βιβλίου από τον συγγραφέα και ηθοποιό, Ζήση Παπαϊωάννου.

Ελένη Γκόρα

Βιβλιογραφία

Lesky, Alb. (2006). Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας. Τσοπανάκης, Αγ.(μτφρ.), Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σελ. 760.

Montanari, Fr. (2008). Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας- Από τον 8ο αι. π.Χ. έως τον 6ο αι. μ.Χ. Ιακώβ, Δ & Ρεγκάκος Αντ. (επιμ.) Κουτράκης, Σπ, Κουκουζίκα Δ., Σιββά Κ. (μτφρ.) Θεσσαλονίκη: University Studio Press, σελ. 647, 650-651, 652-665, 672.

Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Φιλοσοφικός λόγος, Γ’ Γενικού Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών, Κοπιδάκης, Μ.Ζ.,  Ε. Πατρικίου,  Λυπουρλής Δ., Μωραΐτου, Δ. (επιμ.). Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος», σελ. 127-140.